ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΙ.

Αντωνόπουλος Σταματέλος (1759-1839)

Δεκέμβριος 11, 2008 από Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας & Πολιτισμού

Σταματέλος Αντωνόπουλος με τη χαρακτηριστική ενδυμασία των προυχόντων. Φοράει τζουμπέ και στο κεφάλι σφαιροειδές κάλυμμα.

Αγωνιστής και ηγέτης της επανάστασης στο Άργος το 1821. 

Γεννήθηκε στην Κοτίτσα Ταϋγέτου Λακωνίας. 

Ο πατέρας του Σπηλιώτης Αντωνόπουλος έλαβε μέρος στην επανάσταση του 1770 τα Ορλωφικά*. Γι’ αυτό και αναγκάστηκε από τους Τούρκους να εγκατασταθεί στην πρωτεύουσα του πασαλικιού που την εποχή εκείνη ήταν η Τρίπολη, για να επιτηρείται προφανώς καλύτερα, και πέθανε εκεί, αφήνοντας τέσσερεις γιους, τον Σταματέλο, τον Αντώνη, τον Γεώργιο και τον Κωνσταντίνο. Αναγκάστηκαν, όμως, να εκπατριστούν μέχρι να λησμονηθεί η συμμετοχή του πατέρα τους στην επανάσταση, και επανήλθαν στην Πελοπόννησο αργότερα και εγκαταστάθηκαν ο Σταματέλος στο Άργος, ο Γεώργιος στην Τρίπολη και οι άλλοι δύο στη Μεσσηνία. Άπαντες δε όντες ευκατάστατοι και υιοί πατρός φιλελευθέρου, έλαβαν μέρος ενεργόν εις τον υπέρ ανε- ξαρτησίας αγώνα του 1821, συνεισενεγκόντες πολλάς χρηματικάς ποσότητας εις προμήθειαν όπλων, πολεμοφοδίων και τροφών». (Εφ. «Χρόνος» φ. 318/26-9-1879, εν Αθήναις)

Από το προικοσύμφωνο του γάμου του  «Για προγαμιαίαν δωρεάν» του Σταμ. Αντωνόπουλου προς τη μέλλουσα σύζυγό του (Τριπολιτζά 10 Οκτ. 1801) εικάζουμε ότι το 1801 ή διέμενε ή απλώς παρεπιδημούσε στην Τρίπολη, είναι βέβαιο πάντως ότι στο Άργος εγκαταστάθηκε μόνιμα πριν από το 1805.

Ο Σταματέλος Αντωνόπουλος μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία από το μητροπολίτη Γρηγόριο Καλαμαρά το 1819 και ηγήθηκε της επανάστασης στο Άργος το 1821. Οι Περουκαίοι τότε δεν μπόρεσαν να διαδραματίσουν κάποιο ρόλο, γιατί ήταν παραγκωνισμένοι και όχι ιδιαίτερα δημοφιλείς. Ο Θεόδωρος Βλάσσης, επίσης, ο τρίτος ισχυρός και πλούσιος πρόκριτος του Άργους, «φύσει δε μαλακός, είχε πολύν ενθουσιασμόν, αλλ’ ήτο άτολμος». (Φωτάκου, Aπομνημονεύματα Ι, σελ. 449).

Έτσι, ο Σταματέλος Αντωνόπουλος αφού φυγάδευσε την οικογένειά του τη νύχτα της 23ης προς την 24η Μαρτίου 1821 με δικούς του ανθρώπους στο Σοφικό της Κορινθίας, όπου είχε ιδιόκτητο πύργο, περιήλθε ορισμένα χωριά της Αργολίδας, ξεσηκώνοντας τους κατοίκους για την πολιορκία του Ναυπλίου, όπου είχαν εγκλεισθεί οι Τούρκοι για ασφάλεια. Όπως μας πληροφορεί ο Φωτάκος, «πρώτος όστις εσύστησε την καγκελαρίαν του Άργους ήτο ο Σταματέλος Αντωνόπουλος, ο οποίος μετά του Νικολάου Σπηλιωτοπούλου και Αθανασίου Καϋμένου ή Ασημακοπούλου εκίνησαν την επανάστασιν και, ενωθέντες μετά των Αργείων και των Ολυμποχωριτών, εσχημάτισαν σώματα στρατιωτών διά την πολιορκίαν του Ναυπλίου».

Στις 2 Απριλίου 1821 ο Σταματέλος Αντωνόπουλος, επικεφαλής σώματος Αργείων ενόπλων, κατέλαβε τη Δαλαμανάρα και ανάγκασε τους Τούρκους να επιστρέψουν στο Ναύπλιο, απ’ όπου είχαν εκδράμει. Το περιστατικό αυτό, για το οποίο δεν μνημονεύονται νεκροί ή τραυματίες, ήταν η πρώτη ένοπλη αναμέτρηση Αργείων και Τούρκων. Την ίδια ημέρα υψώθηκε στο Άργος λευκή επαναστατική σημαία. ( Ι. Ζεγκίνη, Το Άργος δια μέσου των αιώνων, σ. 235 ).

Ο Σταματέλος Αντωνόπουλος, ο οποίος ήταν μεγαλοκτηματίας και έμπορος, ιδιαίτερα εργατικός και δραστήριος, υπηρέτησε την ελληνική επανάσταση και στρατιωτικά και πολιτικά, παρά την ηλικία του. Το 1821 ήταν 62 ετών. Έλαβε μέρος στην πολιορκία του Ναυπλίου, καθώς επίσης και στην πολιορκία του Ακροκορίνθου με τον Δημ. Κριεζή, τον Θεοχαράκη Ρέντη και άλλους. Το 1824 διορίστηκε έπαρχος Ναυπλίου και το 1826 πρόεδρος του προσωρινού Εγκληματικού Δικαστηρίου στο Ναύπλιο, το οποίο εκδίκαζε ποινικά αδικήματα. Επίσης, ήταν πληρεξούσιος Άργους στην Γ΄ εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας. Τέλος, ήταν μέλος του Πρωτοκλήτου Δικαστηρίου στο Άργος (1829), το οποίο είχε ιδρύσει ο Ι. Καποδίστριας (σημερινό Δημαρχείο). Αυτό ήταν το τελευταίο του λειτούργημα. Αξίζει να μνημονεύσουμε, τέλος, ότι στο ιδιαίτερο βιβλίο ποιότητας των υποψηφίων δικαστών, το οποίο τηρούσε ο κυβερνήτης, ο Σταμ. Αντωνόπουλος αναγράφεται «ως Αργείος, αγαθός γέρων, φιλήσυχος, ευυπόληπτος και διελθών εντίμως διάφορα υπουργήματα».

Ο Αντωνόπουλος είχε παντρευτεί την Ελένη Αναστασίου Ιατρού, αδελφή του μεγαλέμπορου, τραπεζίτη και πολιτευτή Ναυπλίας Μιχαήλ Ιατρού. Ήταν μικρότερή του κατά 25 έτη και του χάρισε πέντε γιους και τρεις κόρες. Πέθανε στο Ναύπλιο σε ηλικία 80 ετών.